Istorija

Po završetku razreda učenik će biti u stanju da:

ključni pojmovi sadržaja programa

2.IS.1.1.2. Koristi hronološke termine u odgovarajućem istorijskom i savremenom kontekstu.

2.IS.1.1.3. Prepoznaje istorijski prostor na istorijskoj karti.

2.IS.1.1.4. Imenuje najznačajnije ličnosti i navodi osnovne procese, pojave i događaje iz opšte i nacionalne istorije.

2.IS.1.2.1. Samostalno prikuplja i razvrstava različite izvore informacija o prošlosti i sadašnjosti u funkciji istraživanja.

2.IS.1.2.2. Uočava da postoje različita viđenja iste istorijske pojave na osnovu poređenja više istorijskih izvora.

2.IS.1.2.3. Prepoznaje predrasude, stereotipe, propagandu i druge vidove pristrasnosti u tumačenju istorijskih pojava u istorijskim i savremenim izvorima informacija.

2.IS.1.2.4. Usmeno interpretira istorijski narativ i saopštava rezultate samostalnog elementarnog istraživanja.

2.IS.1.2.5. Pisano saopštava rezultate elementarnog istraživanja uz upotrebu tekstualne word datoteke (fajla).

2.IS.1.3.1. Prepoznaje istorijsku dimenziju savremenih društvenih pojava i procesa.

2.IS.1.3.2. Identifikuje ulogu istorijskih ličnosti u oblikovanju savremene države i društva.

2.IS.1.3.3. Razume značaj i pokazuje odgovoran odnos prema kulturno-istorijskom nasleđu sopstvenog i drugih naroda.

2.IS.1.3.4. Razume smisao obeležavanja i negovanja sećanja na važne ličnosti, događaje i pojave iz prošlosti naroda, država, institucija.

2.IS.1.3.5. Uočava elemente interkulturalnih odnosa i prepoznaje vrednosti društva zasnovanog na njihovom negovanju.

2.IS.1.3.6. Poredi istorijski i savremeni kontekst poštovanja ljudskih prava i aktivno učestvuje u interkulturalnom dijalogu.

2.IS.1.3.7. Prepoznaje uzroke, elemente i posledice istorijskih konflikata i kriza sa ciljem razvijanja tolerancije, kulture dijaloga i senzibiliteta za sprečavanje potencijalnih konflikata.

2.IS.2.1.1. Analizira specifičnosti određenih istorijskih pojmova.

2.IS.2.1.2. Pokazuje istorijske pojave na istorijskoj karti i prepoznaje istorijski prostor na geografskoj karti.

2.IS.2.1.3. Objašnjava i povezuje ulogu ličnosti, procese, pojave, događaje iz nacionalne i opšte istorije.

– koristi hronološke odrednice na odgovarajući način, u skladu sa periodizacijom prošlosti;

– identifikuje poreklo i proceni saznajnu vrednost različitih izvora na osnovu njihovih spoljnih i sadržinskih obeležja;

– objasni osnove istorijskog naučnog metoda u rekonstrukciji prošlosti i uočava postojanje različitih interpretacija;

– analizira uzročno-posledične veze i identifikuje ih na konkretnim primerima;

– primenjuje osnovnu metodologiju u elementarnom istorijskom istraživanju i rezultate prezentuje u usmenom, pisanom, ili digitalnom obliku;

– prepozna na konkretnim primerima zloupotrebu istorije i izvede zaključak o mogućim posledicama na razvoj istorijske svesti u društvu;

– uoči i izrazi stav u odnosu na predrasude, stereotipe, propagandu i druge vrste manipulacija prošlošću na konkretnim primerima;

– poredeći istorijske i geografske karte datog prostora, uočava uticaj reljefa i klimatskih činilaca na nastanak civilizacija i kretanje stanovništva;

– navede i locira najvažnije praistorijske i antičke lokalitete u Evropi i Srbiji;

– izdvoji i međusobno poredi najvažnije odlike državnih uređenja u civilizacijama starog veka;

– navede tipove državnih uređenja u periodu srednjeg i ranog novog veka i izdvoji njihove specifičnosti;

– uočava specifičnosti i poredi društveni položaj i način života pripadnika različitih slojeva u starom veku;

– analizira položaj i način života dece, žena i muškaraca, pripadnika različitih društvenih slojeva i grupa u srednjem i ranom novom veku;

– identifikuje osnovne elemente i odlike privrede u starom, srednjem i ranom novom veku;

– poredi i ilustruje primerima odlike svakodnevnog života u starom, srednjem i ranom novom veku;

– uočava prisustvo i prepoznaje važnost tekovina starog, srednjeg i ranog novog veka u savremenom svetu;

– analizira specifičnosti i uticaj međunarodnih odnosa na položaj država i naroda;

– uočava povezanost pojava iz političke, društvene, privredne i kulturne istorije;

– identifikuje najvažnije odlike srpske državnosti u srednjem veku;

– analizira strukturu i osobenosti srpskog društva i uočava promene izazvane političkim i ekonomskim procesima u periodu srednjeg i ranog novog veka;

Hronološki i naučni okviri istorije – istorijski pojmovi i pojmovi istorijske nauke.

Hronologija i prostor – stari, srednji i rani novi vek.

Istorijski izvori (vrste, poreklo, analiza, saznajna vrednost, primena u istraživanju).

Analiza izvora – primeri (od praistorijskih ostataka i nalazišta do savremenih izvora informacija).

Kontinuitet i promena.

Rekonstrukcija i interpretacija prošlosti.

Geografski prostor civilizacija starog veka (Mediteran, Srednji i Daleki istok).

Osnovna obeležja državnog uređenja civilizacija starog veka (Egipat, Mesopotamija, Levant, Kina, minojski Krit, Mikena, Homersko doba, grčki polisi – Atina i Sparta, antički Rim).

Politički okviri (Grčko-persijski ratovi, Peloponeski rat i Punski ratovi)

Društvo i svakodnevni život u civilizacijama starog veka (društvene grupe i njihovi odnosi, prožimanje civilizacija na primeru države Aleksandra Velikog i Rimskog carstva, svetovni običaji, odnos prema prirodi i zdravlju, kultura stanovanja.

Privreda, nauka i kultura u civilizacijama starog veka (politeističke i monoteističke religije, pismenost, književnost, nauke, privredni odnosi i trgovina – komunikacija)

Istorijsko nasleđe – povezivanje prošlosti i sadašnjosti (tekovine civilizacija starog veka – arhitektura, kalendar, infrastruktura, nauka, medicina, rimsko pravo, filozofija, pozorište, demokratija, besedništvo, olimpijske igre, sportovi, rimski brojevi, arena…; rimsko nasleđe na teritoriji Srbije)

2.IS.2.2.2. Analizira predrasude, stereotipe, propagandu i druge vidove pristrasnosti u tumačenju istorijskih pojava u istorijskim i savremenim izvorima informacija i uočava njihove posledice.

2.IS.2.3.1. Navodi i opisuje pojave dugog trajanja, uočava sličnosti i pravi razliku u odnosu na njihov savremeni i istorijski kontekst.

2.IS.3.1.1. Razume i analizira promenljivost istorijskog prostora u različitim periodima, uz upotrebu istorijske, geografske i savremene političke karte.

2.IS.3.1.2. Kritički prosuđuje važne procese, pojave, događaje i ličnosti iz opšte i nacionalne istorije.

2.IS.3.2.1. Zaključuje na osnovu istraživanja različitih izvora informacija o prošlosti i sadašnjosti.

2.IS.3.2.2. Izdvaja i objašnjava specifične razlike i sličnosti u tumačenjima iste istorijske pojave na osnovu različitih istorijskih izvora.

2.IS.3.2.3. Usmeno objašnjava rezultate samostalnog elementarnog istraživanja i argumentovano brani iznete stavove i zaključke.

2.IS.3.2.4. Pisano i grafički prikazuje rezultate elementarnog istraživanja uz upotrebu kompjuterskih programa za prezentaciju (tekstualnih, vizuelnih, filmskih datoteka i power point programa).

2.IS.3.3.1. Analizira savremene pojave i procese u istorijskom kontekstu i na osnovu dobijenih rezultata izvodi zaključke.

– izvodi zaključak o dinamici određenih istorijskih pojava i procesa iz nacionalne i opšte istorije, koristeći istorijsku kartu;

– identifikuje najznačajnije posledice nastanka i širenja različitih verskih učenja u istorijskom i savremenom kontekstu;

– ilustruje primerima značaj prožimanja različitih naroda, kultura i civilizacija;

– prepoznaje uticaj ideja i naučno-tehničkih otkrića na promene i razvoj društva, kulture i obrazovanja;

– učestvuje u organizovanju i sprovođenju zajedničkih aktivnosti u školi ili u lokalnoj zajednici koje podstiču društvenu odgovornost i negovanje kulture sećanja;

– razlikuje spomenike iz različitih epoha sa posebnim osvrtom na one u lokalnoj sredini.

Političko-istorijski okvir, državni i društveni poredak. Velika seoba naroda i stvaranje novih država u Evropi, germanska i slovenska plemena, Bugari, Mađari, Vikinzi.

Najznačajnije države ranog srednjeg veka (Franačka država, Vizantijsko carstvo, Arabljani).

Religija u ranom srednjem veku (hristijanizacija i hrišćanska crkva, Veliki raskol, islam).

Feudalno društvo (struktura, društvene kategorije, vazalni odnosi).

Srpske zemlje i Balkansko poluostrvo u ranom srednjem veku (doseljavanje Srba i Hrvata, odnosi sa starosedeocima i susedima, formiranje srpskih zemalja, hristijanizacija, širenje pismenosti).

Uređenje države i crkva u srednjem veku (tipovi evropskih monarhija; republika).

Država Nemanjića i Srpska crkva u poznom srednjem veku (kraljevina i carstvo, despotovina, autokefalna crkva, odnosi sa Vizantijom, Ugarskom, Bugarskom, Venecijom, osmanska osvajanja u jugoistočnoj Evropi).

Srpske vladarske porodice (Nemanjići, Kotromanići, Lazarevići, Brankovići, Balšići, Crnojevići).

Opšte odlike srednjovekovne kulture i svakodnevni život (verski karakter kulture, dvorski život i viteška kultura, kulturne oblasti, škole i univerziteti, pronalasci; život na selu i gradu – zanimanja, rodni odnosi, pravoverje i jeresi, sujeverje, bolesti i lečenje, pisana i vizuelna kultura kod Srba).

Istorijsko nasleđe – povezivanje prošlosti i sadašnjosti (tekovine srednjeg veka – legende i mitovi, heraldika, ćirilica, svetosavlje, umetnička baština, Kosovska legenda…).

Političko-istorijski okvir, državni i društveni poredak (naučna i velika geografska otkrića, susret sa vanevropskim civilizacijama, uloga i značaj velikih evropskih gradova – Firence, Venecije, Đenove, Pariza, Londona, Antverpena, Amsterdama; počeci građanske klase, staleško društvo, apsolutističke monarhije – primeri Francuske, Engleske, Pruske, Austrije, Rusije, Španije).

Reformacija i protivreformacija (uzroci, protestantizam, katolička reakcija – uloga jezuita; verski sukobi i ratovi).

Opšte odlike kulture ranog novog veka (humanizam i renesansa; književnost, politička misao).

Privreda i svakodnevni život (manufaktura, bankarstvo; svakodnevni život – vladar, dvor i dvorski život, život na selu i gradu, položaj žene, običaji, zanimanja, kultura ishrane i stanovanja).

Vrhunac moći Osmanskog carstva (osvajanja, država i društvo).

Život Srba pod osmanskom, habzburškom i mletačkom

vlašću (obnova Pećke patrijaršije; menjanje verskog i kulturnog identiteta; učešće u ratovima, otpori i seobe, položaj i privilegije, Vojna krajina).

Istorijsko nasleđe – povezivanje prošlosti i sadašnjosti (tekovine ranog novog veka –naučna i tehnička otkrića i kulturno-umetnička baština).

Po završetku razreda učenik će biti u stanju da:

ključni pojmovi sadržaja programa

2.IS.1.1.2. Koristi hronološke termine u odgovarajućem istorijskom i savremenom kontekstu.

2.IS.1.1.3. Prepoznaje istorijski prostor na istorijskoj karti.

2.IS.1.1.4. Imenuje najznačajnije ličnosti i navodi osnovne procese, pojave i događaje iz opšte i nacionalne istorije.

2.IS.1.2.1. Samostalno prikuplja i razvrstava različite izvore informacija o prošlosti i sadašnjosti u funkciji istraživanja.

2.IS.1.2.2. Uočava da postoje različita viđenja iste istorijske pojave na osnovu poređenja više istorijskih izvora.

2.IS.1.2.3. Prepoznaje predrasude, stereotipe, propagandu i druge vidove pristrasnosti u tumačenju istorijskih pojava u istorijskim i savremenim izvorima informacija.

2.IS.1.2.4. Usmeno interpretira istorijski narativ i saopštava rezultate samostalnog elementarnog istraživanja.

2.IS.1.2.5. Pisano saopštava rezultate elementarnog istraživanja uz upotrebu tekstualne word datoteke (fajla).

2.IS.1.3.1. Prepoznaje istorijsku dimenziju savremenih društvenih pojava i procesa.

2.IS.1.3.2. Identifikuje ulogu istorijskih ličnosti u oblikovanju savremene države i društva.

2.IS.1.3.3. Razume značaj i pokazuje odgovoran odnos prema kulturno-istorijskom nasleđu sopstvenog i drugih naroda.

2.IS.1.3.4. Razume smisao obeležavanja i negovanja sećanja na važne ličnosti, događaje i pojave iz prošlosti naroda, država, institucija.

2.IS.1.3.5. Uočava elemente interkulturalnih odnosa i prepoznaje vrednosti društva zasnovanog na njihovom negovanju.

2.IS.1.3.6. Poredi istorijski i savremeni kontekst poštovanja ljudskih prava i aktivno učestvuje u interkulturalnom dijalogu.

2.IS.1.3.7. Prepoznaje uzroke, elemente i posledice istorijskih konflikata i kriza sa ciljem razvijanja tolerancije, kulture dijaloga i senzibiliteta za sprečavanje potencijalnih konflikata.

2.IS.2.1.1. Analizira specifičnosti određenih istorijskih pojmova.

2.IS.2.1.2. Pokazuje istorijske pojave na istorijskoj karti i prepoznaje istorijski prostor na geografskoj karti.

2.IS.2.1.3. Objašnjava i povezuje ulogu ličnosti, procese, pojave, događaje iz nacionalne i opšte istorije.

2.IS.2.2.1. Procenjuje relevantnost i kvalitet različitih izvora informacija o prošlosti i sadašnjosti i primenjuje ih u istraživanju.

2.IS.2.2.2. Analizira predrasude, stereotipe, propagandu i druge vidove pristrasnosti u tumačenju istorijskih pojava u istorijskim i savremenim izvorima informacija i uočava njihove posledice.

2.IS.2.3.1. Navodi i opisuje pojave dugog trajanja, uočava sličnosti i pravi razliku u odnosu na njihov savremeni i istorijski kontekst.

2.IS.3.1.1. Razume i analizira promenljivost istorijskog prostora u različitim periodima, uz upotrebu istorijske, geografske i savremene političke karte.

2.IS.3.1.2. Kritički prosuđuje važne procese, pojave, događaje i ličnosti iz opšte i nacionalne istorije.

2.IS.3.2.1. Zaključuje na osnovu istraživanja različitih izvora informacija o prošlosti i sadašnjosti.

2.IS.3.2.2. Izdvaja i objašnjava specifične razlike i sličnosti u tumačenjima iste istorijske pojave na osnovu različitih istorijskih izvora.

2.IS.3.2.3. Usmeno objašnjava rezultate samostalnog elementarnog istraživanja i argumentovano brani iznete stavove i zaključke.

2.IS.3.2.4. Pisano i grafički prikazuje rezultate elementarnog istraživanja uz upotrebu kompjuterskih programa za prezentaciju (tekstualnih, vizuelnih, filmskih datoteka i power point programa).

2.IS.3.3.1. Analizira savremene pojave i procese u istorijskom kontekstu i na osnovu dobijenih rezultata izvodi zaključke.

– analizira istorijske događaje i pojave na osnovu dostupnih vizuelnih, audio-vizuelnih izvora i statistički-tabelarno obrađenih podataka;

– koristi hronološke odrednice na odgovarajući način, u skladu sa periodizacijom prošlosti;

– u usmenom i pisanom izlaganju koristi osnovne naučne i istorijske pojmove;

– poredi izvore različite saznajne vrednosti i proceni njihovu relevantnost za istraživanje;

– objasni osnove istorijskog naučnog metoda u rekonstrukciji prošlosti i uočava postojanje različitih interpretacija;

– prezentuje u usmenom, pisanom, ili digitalnom obliku rezultate elementarnog istraživanja;

– sagleda značaj i ulogu istaknutih ličnosti u datom istorijskom kontekstu;

– obrazloži uticaj istorijskih događaja, pojava i procesa na savremeno društvo;

– prepozna na konkretnim primerima zloupotrebu istorije i izvede zaključak o mogućim posledicama na razvoj istorijske svesti u društvu;

– uočava povezanost pojava iz političke, društvene, privredne i kulturne istorije;

– izrazi stavove, zasnovane na istorijskim argumentima, uvažavajući mišljenje sagovornika;

– na osnovu datih primera izvodi zaključak o povezanosti pojava i procesa iz nacionalne istorije sa pojavama i procesima u regionalnim, evropskim i svetskim okvirima;

– istraži memorijalne spomenike u lokalnoj sredini i u saradnji sa lokalnom zajednicom učestvuje u organizovanju i sprovođenju zajedničkih školskih aktivnosti vezanih za razvoj kulture sećanja;

– pokaže odgovoran odnos prema kulturno-istorijskom nasleđu sopstvenog i drugih naroda;

– identifikuje najvažnije društvene grupe, njihove uloge i odnose u periodu od Industrijske revolucije do danas;

– analizira strukturu i osobenosti srpskog društva i uočava promene izazvane političkim i ekonomskim procesima u periodu od kraja 18. veka do danas;

– navede specifičnosti društvenih pojava, procesa, političkih ideja, stavova pojedinaca i grupa;

– analizira, na primerima, proces nastanka modernih nacija;

– poredi elemente srpske državnosti 19. i 20. veka i srpske države u 21. veku;

– identifikuje osnovne karakteristike i preduslove nastanka totalitarnih ideologija i navodi njihove posledice u istorijskom i savremenom kontekstu;

– objasni značenje pojmova genocid i Holokaust;

– uočava istorijske promene, poređenjem političke karte savremenog sveta sa istorijskim kartama;

– prepozna propagandu, stereotipe i ideološku poziciju u istorijskom izvoru i formuliše stav koji se suprotstavlja manipulaciji;

– kritički procenjuje saznajnu vrednost i verodostojnost usmenih svedočanstava, kao i pisanih, vizuelnih, audio-vizuelnih i elektronskih istorijskih izvora;

– navede specifičnosti društvenih, ekonomskih i državnih uređenja u periodu od Industrijske revolucije do danas;

– ilustruje primerima uticaj naučno-tehnološkog razvoja na promene u društvu, ekonomiji i prirodnom okruženju;

– kritički se odnosi prema informacijama iz medija koristeći se istorijskim znanjima i veštinama;

Istorijski izvori za izučavanje perioda od Industrijske revolucije do naših dana i njihova saznajna vrednost (materijalni, pisani, audio, vizuelni, usmena svedočanstva, digitalni).

Rekonstrukcija i interpretacija prošlosti.

(od sredine XVIII do sredine XIX veka)

Industrijska revolucija (parna mašina i njena primena; promene u društvu – jačanje građanske i pojava radničke klase).

Političke revolucije (uzroci, posledice i obeležja, evropske monarhije uoči revolucija, prosvetiteljske ideje, primeri Američke i Francuske revolucije; pojmovi ustavnosti i podele vlasti, Deklaracija nezavisnosti, Deklaracija o pravima čoveka i građanina, ukidanje feudalizma).

Napoleonovo doba (Napoleonova vladavina, ratovi, tekovine, Bečki kongres).

Svakodnevni život i kultura (promene u načinu života).

Istočno pitanje i balkanski narodi (politika velikih sila, borba balkanskih naroda za oslobođenje).

Život Srba pod osmanskom i habzburškom vlašću.

Srpska revolucija 1804–1835. (osnovna obeležja, tok Prvog i Drugog srpskog ustanka, posledice i značaj).

Razvoj moderne srpske državnosti (autonomija Kneževine Srbije, uspostava države, osnivanje obrazovnih i kulturnih ustanova, Crna Gora u doba vladičanstva).

Istorijsko nasleđe – povezivanje prošlosti i sadašnjosti; naučna i tehnička otkrića (parna mašina, sredstva transporta…), nasleđe u oblasti ljudskih prava i sloboda, kulturno-umetničko nasleđe i institucije – Matica srpska, Narodna biblioteka, Narodni muzej.

Istaknute ličnosti: Džejms Vat, Volter, Katarina II, Marija Terezija, Robespjer, Napoleon Bonaparta, vožd Karađorđe, knez Miloš, kneginja Ljubica, Dositej Obradović, Vuk Karadžić, Prota Mateja Nenadović, Petar I i Petar II Petrović Njegoš, Sava Tekelija, mitropolit Stefan Stratimirović…

– navede primere uticaja popularne kulture i umetničkih dostignuća na oblikovanje savremenog društva;

– uoči odraz istorijskih događaja i pojava u književnim i umetničkim delima.

– identifikuje uzroke, elemente i posledice istorijskih sukoba i ratova i diskutuje o mogućim načinima prevencije konflikata;

– izvede zaključke o uzrocima, toku i posledicama ratova uslovljenih raspadom SFRJ koristeći izvore različitog porekla i saznajne vrednosti;

– prepozna, na primerima iz savremene istorije, važnost poštovanja ljudskih prava;

– navede mehanizme zaštite ljudskih prava (institucije, deklaracije, organizacije).

Rađanje modernih država, međunarodni odnosi i krize (revolucije 1848/49 – „proleće naroda”, političke ideje, nastanak moderne Italije i Nemačke, uspon SAD i građanski rat, opadanje Osmanskog carstva, borba za kolonije, imperijalizam, formiranje saveza, Aneksiona kriza).

Promene u privredi, društvu i kulturi (Druga industrijska revolucija, ljudska prava i slobode – pravo glasa, ukidanje robovlasništva, položaj dece i žena; kultura, nauka, obrazovanje, svakodnevni život, Svetska izložba u Parizu).

Kneževina i Kraljevina Srbija i okruženje (razvoj državnih ustanova i političkog života, unutrašnja i spoljna politika; Berlinski kongres, Majski prevrat, pojava jugoslovenstva, kulturna i prosvetna politika, svakodnevni život; Crna Gora – donošenje ustava, proglašenje kraljevine; položaj Srba pod habzburškom i osmanskom vlašću; balkanski ratovi).

Istorijsko nasleđe – povezivanje prošlosti i sadašnjosti; naučna i tehnička otkrića (telefon, upotreba električne energije i nafte, fotografija, film, nove vrste oružja i saobraćajnih sredstava…), kulturno nasleđe, institucije – Narodno pozorište, akademija nauka, Narodna banka, Srpska muzička škola, Univerzitet u Beogradu…

Istaknute ličnosti: Đuzepe Garibaldi, Oto fon Bizmark, Napoleon III, kraljica Viktorija, Abraham Linkoln, Karl Marks, braća Limijer, Čarls Darvin, Dmitrij Mendeljejev, Alfred Nobel, Albert Ajnštajn, Pjer i Marija Kiri, Sigmund Frojd, Henri Ford, knez Aleksandar Karađorđević, knez Mihailo, kralj Milan, kraljica Natalija i kralj Aleksandar Obrenović, kralj Petar I i prestolonaslednik Aleksandar Karađorđević, knjaz i kralj Nikola Petrović, Ilija Garašanin, Jovan Ristić, Nikola Pašić, Stojan Novaković, patrijarh Josif Rajačić, Svetozar Miletić, Benjamin Kalaj, Katarina Ivanović, Aleksa Šantić, Mihajlo Pupin, Nikola Tesla, Jovan Cvijić…

Veliki rat (uzroci i povod, savezništva i frontovi, učešće Srbije i Crne Gore; prelomnice rata; aspekti rata – tehnologija rata, propaganda, gubici i žrtve, glad i epidemije; čovek u ratu –život u pozadini i na frontu; život pod okupacijom i u izbeglištvu; Veliki rat u sećanju).

Umetničko viđenje rata, rat kao poništavanje civilizacijskih vrednosti; lični doživljaj rata.

Istaknute ličnosti: Vilhelm II, Nikolaj II Romanov, Vudro Vilson, kralj Petar I i regent Aleksandar Karađorđević, Nadežda Petrović, Arčibald Rajs, Milunka Savić, Flora Sends, Radomir Putnik, Stepa Stepanović, Živojin Mišić, Petar Bojović, Janko Vukotić, Dragutin Dimitrijević Apis…

Posledice Velikog rata (demografski i materijalni gubici, odraz rata u društvenom i kulturnom životu, Mirovna konferencija u Parizu – nova karta Evrope i sveta).

Revolucije u Rusiji i Evropi (uzroci, tok i posledice).

Stvaranje jugoslovenske države (jugoslovenska ideja, proces i nosioci ujedinjenja, međunarodno priznanje i granice).

Političke i društveno-ekonomske prilike u Evropi i svetu (liberalne demokratije, totalitarne ideologije, ekonomske krize; kultura, nauka i umetnost, svakodnevni život).

Jugoslovenska kraljevina (prostor, stanovništvo i društvo; konstituisanje države, politički život; međunarodni položaj; ekonomske prilike; kultura, uloga Dvora; nacionalno i versko pitanje).

Istorijsko nasleđe – povezivanje prošlosti i sadašnjosti; naučna i tehnička otkrića (napredak medicine, pojava radija, televizije, zvučnog filma…); uticaj političkih ideja na savremeno srpsko društvo, trajnost ustanova i institucija; kulturno-umetničko nasleđe.

Istaknute ličnosti: Nikolaj II Romanov, Vladimir Iljič Lenjin, Roza Luksemburg, Aleksandar Fleming, Pablo Pikaso, Volt Dizni, Čarli Čaplin, Sergej Ejzenštajn, Benito Musolini, Adolf Hitler, Josif Staljin, Frenklin Ruzvelt, Aleksandar I, Marija, Petar II i Pavle Karađorđević, Nikola Pašić, Stjepan Radić, Milan Stojadinović, Dragiša Cvetković, Vlatko Maček, Slobodan Jovanović, Mihailo Petrović Alas, Milutin Milanković, Isidora Sekulić, Ksenija Atanasijević, Milena Pavlović Barili, Ivan Meštrović…

Svet u ratu – uzroci, međunarodne krize, sukobi i osvajačka politika totalitarnih država; početak i tok rata, zaraćene strane, savezništva, frontovi, najvažnije operacije, novi načini ratovanja; ratna svakodnevica; stradanje civila i ratni zločini; kraj rata, pobeda antifašističke koalicije.

Jugoslavija i srpski narod u ratu – ulazak u rat, vojni poraz, okupacija, podela, kvislinške tvorevine; zločini, genocid u NDH; ustanak, antifašistička borba i građanski rat; vojne operacije, život u ratu.

Posledice rata – ljudski i materijalni gubici; demografske i društvene promene, migracije; uništavanje kulturnog nasleđa; suđenja za ratne zločine; stvaranje OUN.

Umetničko viđenje rata, rat kao poništavanje civilizacijskih vrednosti; lični doživljaj rata.

Istaknute ličnosti: Frenklin Ruzvelt, Vinston Čerčil, Josif Staljin, Adolf Hitler, Benito Musolini, car Hirohito, Francisko Franko, MaoCedung, Ana Frank, Petar II Karađorđević, Dragoljub Mihailović, Josip Broz, Milan Nedić, Ante Pavelić, Diana Budisavljević…

Svet posle Drugog svetskog rata – blokovska podela, trka u naoružanju, globalna dimenzija hladnog rata, ratna žarišta i krize, dekolonizacija, evropske integracije, pokreti emancipacije – pokreti za ženska i manjinska prava, antiratni i antirasni pokreti; naučna dostignuća, primena nuklearne energije, Treća industrijska revolucija, osvajanje svemira, mediji, popularna kultura.

Jugoslavija i srpski narod posle Drugog svetskog rata – izgradnja novog državnog i društvenog uređenja, jednopartijski sistem, odnos vlasti prema političkim protivnicima, međunarodni položaj, ekonomske i kulturne prilike, samoupravljanje, nesvrstanost; svakodnevica, popularna kultura, nove tendencije u kulturi.

Istaknute ličnosti: Džon Kenedi, Nikita Hruščov, Mahatma Gandi, Martin Luter King, Roza Parks, Nelson Mandela, Golda Meir, Endi Vorhol, Josip Broz, Aleksandar Ranković, Milovan Đilas, Ivo Andrić, Miloš Crnjanski, Aleksandar Petrović, Mira Trailović, Dušan Kovačević…

Svet posle hladnog rata – pad Berlinskog zida; slom komunizma u Evropi, raspad SSSR-a, nova politička karta Evrope, stvaranje Evropske unije, dominacija SAD, lokalni konflikti i intervencije velikih sila, procesi globalizacije, Četvrta industrijska revolucija (digitalni mediji, internet, društvene mreže i mobilna telefonija), pretnja terorizma, zaštita životne sredine, obnovljivi izvori energije, migracije, savremeni kulturni pokreti.

Srpski narod na kraju 20. i početkom 21. veka – kriza SFRJ 80-tih godina, međunacionalne tenzije, uvođenje višestranačkog političkog sistema, raspad i razbijanje SFRJ, građanski rat i stvaranje novih država, internacionalizacija sukoba i međunarodne intervencije, ekonomske prilike i svakodnevni život, ratni zločini, stradanje civilnog stanovništva, razaranje kulturnog nasleđa, NATO bombardovanje Republike Srpske i SRJ, posledice ratova, političke promene 2000. godine, tranzicija, proces pridruživanja Evropskoj uniji, Republika Srbija kao samostalna država, pitanje statusa Kosova i Metohije, odnosi u regionu, srpski narod u dijaspori i regionu, Republika Srpska, kultura i sport.

Istaknute ličnosti: Ronald Regan, Mihail Gorbačov, Margaret Tačer, Bil Gejts, Stiven Hoking, Vladimir Putin, Angela Merkel, Slobodan Milošević, Franjo Tuđman, Alija Izetbegović, Zoran Đinđić, Vojislav Koštunica…