MUZIČKA KULTURA

Postavljeno dana 13.07.2022.

Cilj učenja muzičke kulture je da kod učenika razvije svest o značaju i ulozi muzičke umetnosti kroz razvoj civilizacije i društva, da na osnovu stečenih znanja podstakne učenike na stvaralačko i kritičko mišljenje, razvije estetske kriterijume u cilju formiranja odgovornog odnosa prema očuvanju muzičkog nasleđa i kulture svoga i drugih naroda i daljeg profesionalnog i ličnog razvoja.

Razred	Prvi
Nedeljni fond časova	1 čas
Godišnji fond časova	37 časova

ISHODI

Po završetku prvog razreda učenik će biti u stanju da:

OBLAST/TEMA

SADRŽAJI

– prepozna društveno-istorijski i kulturološki ambijent u kome se razvijaju različiti vidovi muzičkog izražavanja;

– demonstrira poznavanje muzičke terminologije i izražajnih sredstava muzičke umetnosti u sklopu predloženih tema;

– prepozna obrađene muzičke stilove i žanrove prema osnovnim karakteristikama;

– prepozna uticaj ritualnog ponašanja u muzici savremenog doba (muzički elementi, nastup…);

– prepozna muziku različitih naroda Starog veka;

– uoči sličnosti i razlike između ranohrišćanske, pravoslavne i rimokatoličke duhovne muzike;

– razlikuje duhovnu od svetovne muzike srednjeg veka i renesanse;

– sagleda ulogu muzike u srednjovekovnoj Srbiji u odnosu na muziku vizantijske i gregorijanske tradicije srednjeg veka;

– razlikuje renesansnu polifoniju od srednjovekovnog višeglasja;

–prepozna reprezentativne muzičke primere najznačajnijih predstavnika od renesanse do kraja baroka;

– analizira načine korišćenja izražajnih sredstava u odabranim muzičkim primerima iz različitih kultura, stilova i žanrova;

– prezentuje razvoj muzičkih instrumenata i oblika zaključno sa barokom;

– poveže muzičke oblike sa izvođačkim sastavom;

– razlikuje vokalno-instrumentalne i instrumentalne oblike do kraja baroka;

– objasni nastanak i razvoj opere i njen sinkretički karakter;

– zvučno identifikuje strukturalne elemente opere (uvertira, arija, rečitativ, hor…)i njihovu ulogu;

– objasni značaj Glukove reforme za dalji razvoj opere;

– definiše razloge nastanka komične opere;

– izvodi muzičke primere koristeći tradicionalne i/ili elektronske instrumente, glas i pokret;

– uočava u svakoj od epoha međusobnu povezanost muzičke umetnosti sa drugim umetnostima;

– objasni kako je muzika povezana sa disciplinama van umetnosti (muzika i politika/društvo; tehnologija zapisivanja, štampanja nota; fizička svojstva instrumenata; temperacija i zajedničko sviranje);

UVOD U MUZIKU

Čovek i muzika.

Osnovni muzički pojmovi.

Muzika u društvu.

Muzički folklor.

Muzika kroz vekove.

Slušanje muzičkih primera u skladu sa navedenim sadržajem.

Izvođenje jednostavnijih muzičkih primera u vezi sa obrađenom temom.

MUZIKA U PRVOBITNOJ DRUŠTVENOJ ZAJEDNICI I KULTURAMA STAROG VEKA

Koreni muzike i njene prvobitne uloge.

Najstariji muzički instrumenti.

Muzika u životu starih istočnih naroda, Grčke i Rima (uloga, oblici, instrumenti, teorija)

Slušanje – izbor

Snimci tradicionalne narodne muzike raznih naroda, plemenskih zajednica i etničkih grupa.

Tradicionalna muzika narodaBliskog i Dalekog istoka, antičke Grčke i Rima (na rekonstruisanim instrumentima, solističko i horsko/unisono pevanje, video snimci tradicionalnog pozorišta Kine i Indije).

Izvođenje jednostavnijih muzičkih primera u vezi sa obrađenom temom.

MUZIKA SREDNjEG VEKA

Ranohrišćanska muzika. Vizantijsko pevanje.

Gregorijanski koral.

Rani oblici višeglasja: organum, diskant, motet.

Svetovna muzika srednjeg veka: trubaduri, truveri minezengeri.

Duhovna i svetovna muzika u srednjevekovnoj Srbiji.

Muzika srednjeg veka kao inspiracija za umetničku i popularnu muziku.

Slušanje– izbor

Gregorijanski koral, Vizantijsko pevanje, organum, motet 13.veka;

Rambo de Vakera – Kalenda maja;

Adam de la Al – Igra o Robenu i Marioni; Kir Stefan Srbin – Ninja sili.

Tv emisije (inserti):

Serijal Dragoslava Gostuškog o razvoju srpske muzike kroz vekove.

Izvođenje jednostavnijih muzičkih primera u vezi sa obrađenom temom

– izrazi doživljaj muzike jezikom drugih umetnosti (ples, gluma…);

– objasni ulogu svih aktera u prezentaciji muzičkog dela/žanrova;

– koristi mogućnosti IKT-a (korišćenjem matrica, karaoke programa, audio snimaka) za samostalno istraživanje, izvođenje i stvaralaštvo;

– kritički prosuđuje uticaj muzike na zdravlje;

– poštuje pravila muzičkog bontona.

MUZIKA

RENESANSE

Tri veka velikih dostignuća u umetnosti (14.,15.,16. vek).

Razvoj duhovnog i svetovnog višeglasja – Ars Nova, Franko-flamanska škola, renesansa u Italiji.

Motet, misa, madrigal, šanson.

Najveći predstavnici renesansne vokalne muzike: Đ. P. da Palestrina, O. di Laso, L. Marencio, Đ. da Venoza.

Instrumentalna muzika renesanse: ričerkar i kancona.

Slušanje – izbor

G. de Mašo – Misa;

Ž. de Pre – Motet;

Đ. P. da Palestrina –Misa pape Marčela (odlomak); Laso: Matona mia kara,Eho– madrigali.

Izabrani madrigal (hromatski):

L.Marencija ili Đ.da Venoze;

K.Žaneken–Bitka kod Marinjana; Pevanje ptica – šansoni;

Đ. Gabrieli–Sonata pian e forte;

AnsamblRenesans– izbor.

Izvođenje jednostavnijih muzičkih primera u vezi sa obrađenom temom

MUZIKA

BAROKA I ROKOKOA

Nova umetnička i muzička stremljenja u epohi baroka.

Pojava opere i njen razvoj u Italiji, Francuskoj, Nemačkoj, Engleskoj.

Najistaknutiji predstavnici:

K. Monteverdi, A. Skarlati,

Ž. B Lili, H. Persl, G.F. Hendl

K. V. Gluka.

Razvoj instrumentalnih oblika: svita, barokna sonata, barokni koncert, fuga.

Razvoj vokalno-instrumentalnih oblika u baroku: kantata, oratorijum, pasija.

Predstavnici instrumentalne muzike u baroku i rokokou:

A. Koreli, A. Vivaldi, J. S. Bah, G.F. Hendl, D. Skarlati.

Kriza italijanske opere serije i reforma K. V. Gluka.

Rađanje komične opere i njeni prvi predstavnici: Đ. B. Pergolezi i D. Čimaroza.

Slušanje– izbor

K. Monteverdi – Orfejev lament, arija Arijadnina tužbalica(Lasciatemimorire);

Ž. B. Lili– uvertira po izboru;

H. Persl–Tužbalica Didone;

A. Skarlati –Virtuozna arija (za kontratenor);

A. Koreli – Končerto groso (br.8 Božićni); A. Koreli –La folia (varijacije); A. Vivaldi – Godišnja doba (po izboru);

J. S. Bah: Francuska ili Engleska svita; Violinski koncert E-dur, Brandenburški koncert br.2; Svita br. 2, ha-mol; Tokata i fuga de-mol za orgulje; Odlomci iz Pasije po Mateji i Mise ha-mol;

G. F. Hendl – Muzika na vodi(odlomak); Arija (Ombra mai fu) iz opere Kserks; Aleluja iz oratorijuma Mesija;

D. Skarlati – sonate po izboru;

F. Kupren – Žeteoci, Misteriozne barikade;

K. V. Gluk–arija Orfeja i Hor duhova iz opere Orfej i Euridika; Uvertira za operu Alčesta ili Ifigenija na Aulidi;Đ. B. Pergolezi–arija Serpine iz opere Služavka gospodarica; D. Čimaroza – uvertira za operu Tajni brak.

Filmovi (delta video) 2008. g:

Svedočanstva o genijima(inserti):

J. S Bah, G. F.Hendl.

Histori: po izboru.

Obrazovni program RTS (Trezor).

Izvođenje jednostavnijih muzičkih primera u vezi sa obrađenom temom.

Razred	Drugi
Nedeljni fond časova	1 čas
Godišnji fond časova	37 časova

ISHODI

Po završetku razreda učenik će biti u stanju da:

TEMA i

ključni pojmovi sadržaja programa

– prepozna društveno-istorijski i kulturološki ambijent u kome se razvijaju različiti vidovi muzičkog izražavanja;

– demonstrira poznavanje muzičke terminologije i izražajnih sredstava muzičke umetnosti u sklopu predloženih tema;

– prepozna obrađene muzičke stilove i žanrove prema osnovnim karakteristikama;

– prepozna reprezentativne muzičke primere najznačajnijih predstavnika klasicizma, romantizma i muzike XX veka;

– objasni razvoj sonate, koncerta i simfonije i ulogu i karakter stavova u sonatnom ciklusu;

– poveže muzičke oblike sa izvođačkim sastavom;

– razlikuje vokalno-instrumentalne i instrumentalne oblike u klasicizmu i romantizmu;

– sagleda i opiše razvoj opere kao muzičko-scenske forme;

– izvodi muzičke primere koristeći tradicionalne i/ili elektronske instrumente, glas i pokret;

– uočava u svakoj od epoha međusobnu povezanost muzičke umetnosti sa drugim umetnostima;

– objasni kako je muzika povezana sa disciplinama van umetnosti (muzika i politika/društvo, tehnologija zapisivanja, štampanja nota; fizička svojstva instrumenata; temperacija i zajedničko sviranje);

– izrazi doživljaj muzike jezikom drugih umetnosti (ples, gluma, pisana ili govorna reč, likovna umetnost);

– komentariše svoje i utiske drugih o odslušanim muzičkim delima;

– kreativno učestvuje u javnim manifestacijama škole i svoje sredine;

– objasni ulogu svih aktera u prezentaciji muzičkog dela/žanrova (kompozitor, izvođač, koreograf, režiser…);

– koristi mogućnosti IKT-a (korišćenjem matrica, karaoke programa, audio snimaka) za samostalno istraživanje, izvođenje i stvaralaštvo;

– kritički prosuđuje uticaj muzike na zdravlje;

– poštuje pravila muzičkog bontona.

Muzika klasicizma

Razvoj klasične sonate, koncerta i simfonije.

Počeci kamerne muzike (vokalno-instrumentalna i operska dela).

Predstavnici bečke klasike:

J. Hajdn, V. A. Mocart, L. van. Betoven.